Van vastzitten naar weer wat lucht
Hoe kleine positieve momenten je helpen uit de overlevingsstand te komen en stap voor stap een opwaartse spiraal te bouwen
Soms voelt het leven alsof je vastzit in een cirkeltje. Je staat op met weinig energie, je hoofd zit vol en alles kost net wat meer moeite dan je lief is. Stress zorgt voor piekeren, piekeren maakt je moe en dat moe zijn bevestigt weer dat gevoel van “ik kan dit niet bijhouden”. Voor veel mensen is dit heel herkenbaar.
Wat belangrijk is om te weten: dit ligt niet aan jou. Dit is hoe ons brein werkt.
Hoe zo’n spiraal werkt
Als we ons angstig, gespannen of somber voelen, gaat ons brein in de overlevingsstand. Je aandacht wordt smaller. Je ziet vooral wat misgaat, wat nog moet en waar je tekortschiet. Dat is handig bij gevaar, maar niet als die stand te lang aanblijft. Dan kom je langzaam in een neerwaartse spiraal terecht.
Onderzoek laat zien dat positieve emoties precies het tegenovergestelde doen. Ze maken je blik ruimer. Je gaat meer mogelijkheden zien, je kunt weer wat relativeren en je staat meer open voor contact met anderen. Positieve emoties lossen je problemen niet direct op, maar ze geven wel lucht.
En daar gebeurt iets interessants.
Als je vaker kleine momenten van positieve emoties ervaart – zoals rust, dankbaarheid, interesse of verbondenheid – bouw je als het ware iets op. Meer veerkracht. Meer vertrouwen. Meer ruimte in je hoofd. En juist die opgebouwde kracht maakt het weer makkelijker om opnieuw positieve emoties te voelen. Zo ontstaat een opwaartse spiraal.
Die spiraal begint niet pas als alles goed gaat. Hij begint klein. Vaak midden in een druk, rommelig leven.
Kleine momenten maken verschil
Bij Bureau Geel Coaching zien we dit vaak. Mensen komen niet omdat ze “ongelukkig” zijn, maar omdat het leven zwaar voelt. Werk, gezin, verwachtingen, zorgen. Ze zijn vooral bezig met volhouden.
Wat dan helpt, is niet nóg harder je best doen, maar juist even iets anders doen. Iets wat positieve emoties oproept, zonder dat het een extra taak wordt.
Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat eenvoudige, bewuste activiteiten daarbij helpen. Geen grote veranderingen, geen zweverig gedoe. Gewoon kleine dingen, regelmatig herhaald.
Zo kun je zelf positieve emoties opwekken
Er is een aantal activiteiten of 'mindsets' die goed zijn onderzocht en waarvan is aangetoond dat ze positieve emoties op kunnen wekken;
- Muziek luisteren (bewust, niet “op de achtergrond”)
Zet één nummer op en luister alsof je er even helemaal bij bent. Geen multitasken. Alleen luisteren. Veel mensen merken: “hé, mijn lijf zakt iets.” - Natuur opzoeken
Een rondje buiten, desnoods 10 minuten. Focus op wat je ziet/hoort/ruikt. In de theorie past dit bij aandacht richten op iets moois of prettigs, zodat je brein weer breder wordt in plaats van smal. - Glimlachen (zacht, zonder te forceren)
Niet “blij doen”, maar je gezicht even verzachten. Alsof je iemand vriendelijk aankijkt. Het is klein, maar het helpt vaak om uit de gespannen stand te komen. - Benefit finding (betekenis halen uit iets lastigs)
Dit is niet: “wees blij met ellende”. Het is wél: zoeken naar wat het je óók heeft gebracht. Bijvoorbeeld: “Wat heb ik geleerd?” “Waar ben ik sterker in geworden?” Dit sluit aan bij het idee van positieve herwaardering en benefit finding als manier om positieve emoties en veerkracht te ondersteunen. - Sta stil bij wat goed ging
Niet elke dag is fijn, maar in bijna elke dag zit iets wat oké was. Eén moment. Eén gesprek. Eén ademhaling rustiger dan de rest.
Neem bijvoorbeeld één keer per week een paar minuten om drie dingen op te schrijven waarvoor je dankbaar was. Niet groots, juist klein. Veel mensen merken dat dit hun aandacht langzaam verschuift van “alles moet nog” naar “dit was er ook”. - Kijk vooruit met mild optimisme
Optimisme betekent niet dat je denkt dat alles vanzelf goed komt. Het betekent dat je gelooft dat wat jij doet ertoe doet.
Een helpende oefening is om even stil te staan bij een toekomst waarin het iets beter gaat dan nu. Wat doe jij dan anders? Wat helpt jou daarbij? Dit kan je motivatie en vertrouwen versterken, vooral in lastige fases. - Doe iets aardigs voor een ander
Een appje sturen. Iemand laten voorgaan. Even echt luisteren.
Onderzoek laat zien dat vriendelijk zijn voor anderen ook positieve emoties bij jezelf oproept. Het versterkt het gevoel van verbinding, en dat is een belangrijke bouwsteen voor veerkracht.
Bundel het en houd het simpel
Je hoeft dit niet elke dag te doen. Sterker nog: één bewust moment per week werkt vaak beter dan elke dag “moeten”. Kies iets wat bij jou past en wissel het af. Zo voorkom je dat het een trucje wordt.
Positieve emoties zijn geen luxe en geen beloning achteraf. Ze zijn een ingang. Een manier om uit de overlevingsstand te komen en weer wat ruimte te voelen.
En soms begint een opwaartse spiraal heel klein. Met één moment waarop je denkt: hé, dit voelde even anders. Dat is vaak al genoeg om de beweging te veranderen.
